ISI POMPASININ ÖNEMİ

        ISI POMPASININ ÖNEMİ

Çok katlı apartmanlarda güneş destekli ısı pompası sistemi ekonomik ve çevresel açıdan avantajlı

İsveç’te yapılan bir araştırma, güneş enerjili ısı pompalarının bölgesel ısıtma sistemleriyle birlikte kullanımının çok katlı apartmanlarda hem ekonomik hem de çevresel açıdan en avantajlı ısıtma çözümü olduğunu ortaya koydu.

Uluslararası bir araştırma ekibi,  kentteki çok katlı bir apartmanda güneş enerjisi destekli ısı pompaları ile bölgesel ısıtma sistemlerinin birlikte kullanımını inceledi.  Yapılan çalışmada, 29 daireli beş katlı test binasının gerçek parametreleri temel alındı.

Isıtma sisteminde, her biri 9,8 kW ısıtma kapasitesine sahip iki hava-su tipi ısı pompası, bölgesel ısıtma bağlantısı ve yardımcı bir elektrikli ısıtıcı yer alıyor. Isı pompaları, 0,5 metreküplük üç ayrı sıcak su tankını besliyor: biri kullanım sıcak suyu, biri radyatörler, diğeri ise yerden ısıtma sistemi için. Binanın çatısına ve cephesine kurulu olan, toplam 17,1 kW tep’e (tep=1 ton eşdeğer petrol)sahip güneş panelleri ise 7,2 kWh kapasiteli bir batarya ile destekleniyor.

Araştırmacılar, binanın ısı ihtiyacını karşılamak için üç farklı kontrol stratejisini karşılaştırdı:

§  Bölgesel ısıtma öncelikli sistem

§  Isı pompası öncelikli sistem

§  Sadece bölgesel ısıtma kullanılan sistem

Karşılaştırma, enerji tüketimi, fotovoltaik üretim (fotovoltaik=güneş enerjisini elektrik enerjisine dönüştürme teknolojisi), maliyetler ve CO₂ emisyonları gibi kriterler üzerinden yapıldı.

Isı pompası öncelikli sistem öne çıktı

Simülasyon (similasyon=gerçek dünya içerisindeki bir işlemin veya sistemin  zamana bağlı takliti.)sonuçlarına göre, ısı pompası öncelikli sistemde bina yıllık toplam 54 bin 346 kWh’lik(1kWh=1000 watt saat) ısı ihtiyacının büyük kısmını ısı pompalarıyla karşılarken, bölgesel ısıtma yalnızca 16 bin 406 kWh sağladı. Bu strateji, yıllık 2 bin 805 kWh’lik fazla güneş enerjisinin ısı pompalarını beslemesiyle, elektrik tüketiminde % 13,5 tasarruf sağladı.

Bu sistemin yıllık işletme maliyeti 2.627 avro olurken, yalnızca bölgesel ısıtma kullanılan sistemde bu maliyetin 6.312 avroya kadar çıktığı görüldü. CO₂ emisyonlarında da belirgin farklar vardı: Isı pompası öncelikli strateji 7.865 kg CO₂ eşdeğeri emisyon üretirken, yalnızca bölgesel ısıtma sistemi 21 bin 854 kg’a kadar ulaştı.

Araştırma ekibi, elde edilen bulgular doğrultusunda, çok daireli konutlarda birincil ısı kaynağı olarak güneş destekli ısı pompalarının kullanılmasının, hem düşük maliyet hem de çevresel etkilerin azaltılması açısından en verimli çözüm olduğunu vurguladı.

HEAL -Sağlık ve Çevre Birliği, ‘Kronik Kömür Kirliliği Kümülatif Sağlık Etkileri Özel raporu’ kapsamında bu yıl ilk defa son 55 yılın toplam sağlık maliyetini ortaya koydu. Düzenlenen basın toplantısında duyurulan raporun sonuçlarına göre, 1965 -2020 yılları arasında açılan ve halen 16 ilde faaliyette olan 50 MW’ın (1 MW=1 Milyon watt) üzerindeki büyük kömürlü termik santral, 55 yılda toplamda 4.8 trilyon TL sağlık masrafına ve yaklaşık 200 bin erken ölüme neden oldu.

Kömür kirliliğinin en yüksek olduğu il Muğla, Zonguldak, planlanan santrallerin yoğunlaştığı Çanakkale ve inşaatı devam eden santralin bulunduğu İskenderun Körfezi, çalışmanın odağındaki bölgeler oldu. Bu bölgelere özel dosyalar içeren çalışma kapsamındaki diğer iller ise Kütahya, Manisa, Sivas, Kahramanmaraş, Ankara, Bursa, Kocaeli, Şırnak, Bolu, Yalova ve İzmir. Kömürden çıkış için tarih belirlenmesi son derece önemlidir. Kömüre dayalı elektrik üretimi, CO2 ve hava kirletici emisyonlara neden olarak en büyük kirleticilerden biridir. 2020 yılında elektrik üretiminin % 34’ü kömürlü termik santrallerden kaynaklandı. Kömürlü termik santraller pek çok kronik ve akut hastalığın nedeni olmakta beraber kamu bütçesine de ciddi bir yük oluşturmaktadır.

Türkiye’nin, 2021 yılının sonunda Paris İklim Anlaşması’nı onaylaması ve 2053 için net sıfır karbon hedefi koymasıyla, kömürden çıkışın en kısa zamanda gerçekleşmesi son derece önemlidir. Onlarca yıldır devam eden kronik kömür sorunu, Türkiye için kirlilikten daha büyük bir sağlık faturası oluşturdu. İnsan sağlığının korunması ve iklim değişikliğinin önüne geçilmesi için hızlı bir kömürden çıkışın şart olduğu konusunda bilimin ortaya koyduğu gereklilik oldukça açıktır. 23 Avrupa ülkesi – birlik üyelerinin çoğunluğu – kömürden çıkış tarihi belirlemiştir. Türkiye de toplum sağlığı için bir an önce bu yarışa katılmalıdır. Eski, kirletici bir enerji üretim biçiminden % 100 yenilenebilir enerjiye geçmek sağlık ve ekonomi açısından en anlamlı olanıdır.

Rapor, Türkiye’de kömürlü termik santral emisyonlarından kaynaklanan sağlık ve iklim maliyetlerinin enerji politikaları oluşturma süreçlerinde dikkate alınması gerektiğini vurgularken, öneriler ise şöyle sıralanıyor:

§  Kömürden kademeli olarak çıkmak için net bir zaman çizelgesinin ve mevcut tesislerin kapatılacakları tarihlerin, en geç 2030 olmak üzere, belirlenmesi.

§  Yapılması planlanan tüm kömür santrallerinin iptal edilmesi ve Hunutlu gibi santrallerin inşaatının durdurulması.

§  Yerel, bölgesel ve ulusal düzeyde sağlık ve kirlilik verileri konusunda şeffaflık sağlanması.

§  Enerji üretimiyle ilgili her türlü karar ve önlem için sağlık etki değerlendirmesi yapılması.

§  Madenlerde ve fabrikalarda çalışan binlerce insanın yanı sıra, yerel toplulukların sağlığını da iyileştirecek, alternatif iş kollarını teşvik etmek için adil geçiş benzeri mekanizmalar hazırlanması.

§  Türkiye’deki sağlık ve tıbbi kuruluşlar ile bireylerin (hastalar gibi) temiz hava, sağlıklı enerji ve iklim değişikliğin etkilerinin azaltılması konularında aktif rol almalarının sağlanması için kapasitenin arttırılması.

§  Kömürden enerji üretiminin gerçek maliyetinin ayrıca kömürden çıkışın ülke ekonomisi ve halk sağlığı üzerinde yaratacağı olumlu etkilerin ve sağlık yararlarının kamuoyu nezdinde vurgulanması.

§  Temiz hava faaliyetlerinin ve planlarının geliştirilmesi ve uygulanmasının yanı sıra enerji ve iklim politikalarının görüşülüp, karara bağlandığı girişimlere Sağlık Bakanlığı düzeyinde katılım sağlanması.