YENİLENEBİLİR ENERJİYİ 3 KAT ARTTIRMA
Yenilenebilir enerjiyi üç kat artırma hedefi yalnızca acil küresel rota düzeltmesiyle mümkün olabilir
Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı (IRENA), COP28 sonuçlarının takibine ilişkin yaptığı değerlendirmede, COP28’de yenilenebilir enerji kapasitesinin 2030 yılına kadar üç katına çıkarılması yönünde belirlenen küresel hedefe ulaşmanın, büyük ölçüde bu tür bir büyüme için elverişli koşulların oluşturulmasına bağlı olduğunu belirtti.
Yenilenebilir enerji kapasitesinin 2030 yılına kadar üç katına çıkarılması teknik olarak mümkün ve ekonomik olarak uygulanabilir olduğunu ifade eden IRENA, ancak bunun sağlanmasının kararlılık, politika desteği ve geniş ölçekte yatırım gerektirdiğini vurguladı.
IRENA’nın Dünya Enerji Geçişlerine Genel Bakış özetinde ana hatlarıyla belirtildiği gibi, artan finansman ve daha yakın uluslararası işbirliği ile desteklenen altyapıyı, politikaları ve iş gücü yeteneklerini geliştirmeye yönelik ortak çabalar gerekiyor. 2030 yılına kadar yılda ortalama 1.100 GW yenilenebilir enerji kapasitesinin kurulması gerekiyor; bu, 2023’tebelirlenen rekorun iki katından fazla. Yenilenebilir enerji üretimine yapılan yıllık yatırımların 2023’teki 570 milyar ABD dolarından 2024 ile 2030 arasında ortalama 1550 milyar ABD dolarına çıkması gerekiyor.
IRENA Genel Müdürü “COP28’de yenilenebilir enerji kaynaklarının üç katına çıkarılmasına ilişkin tarihi BAE Mutabakatının ardından, bu kapasite eklemeleri – yeni bir rekor kırılmasına rağmen – hedefe ulaşmanın garanti olmaktan uzak olduğunu açıkça gösteriyor. Verilerimiz ilerlemenin yetersiz kaldığını ve enerji geçişinin yolundan saptığını doğruluyor. Fosil yakıtlardan sistematik olarak uzaklaşıp rotayı düzeltmeye ve üçe katlama hedefini ulaşılabilir tutmaya acilen ihtiyacımız var.” diye konuştu
IRENA’ya göre, 2030 yılına kadar gerekli 11 TW’ye ulaşmak için ilave 7,2 TW yenilenebilir enerjinin konuşlandırılması gerekeceğinden, üç katına çıkma hedefine ulaşılması kesin olmaktan çok uzak. Ancak mevcut tahminler, acil politika müdahalesi olmadan hedefin ulaşılamaz kalacağını gösteriyor. Örneğin G20 ülkeleri, yenilenebilir kapasitelerini 2022’de 3 TW’nin altından 2030’a kadar 9,4 TW’ye, yani küresel toplamın yüzde 80’inden fazlasına çıkarmalı. Altyapı ve sistem operasyonlarında hızlandırılmış yatırımlar (örneğin elektrik şebekeleri, depolama), gözden geçirilmiş politikalar ve düzenlemeler (örneğin enerji piyasası tasarımı ve kolaylaştırılmış izinler), tedarik zincirlerini güçlendirmeye ve gerekli becerileri geliştirmeye yönelik önlemler ve yatırımlarda önemli artışlar – kamu fonları yoluyla kolaylaştırılanlar dahil uluslararası işbirliği zorunludur.
Önemli yenilenebilir potansiyele rağmen, gelişmekte olan ülkeler orantısız derecede düşük düzeyde yatırım almış durumda. Enerji dönüşümüne ilişkin yatırımlar 2023’te 2 trilyon ABD dolarını aşarak rekor bir seviyeye ulaşmış olsa da, yükselen piyasalar ve gelişmekte olan ekonomiler küresel yatırımların yarısından biraz fazlasını oluşturdu. 120 gelişmekte olan ülke, küresel yenilenebilir yatırımın yalnızca % 15’ini çekerken, Sahra Altı Afrika, enerjiden yoksun nüfusların en yüksek payına ev sahipliği yapmasına rağmen % 1,5’ten daha azını aldı. Buna karşılık, fosil yakıtlar 2022’de 1,3 trilyon ABD doları tutarında sübvansiyon aldı; bu, 2030 yılına kadar üç kat artış elde etmek için yenilenebilir üretim kapasitesine gereken yıllık yatırıma eşdeğerdir.
IRENA’nın 1,5°C Senaryosunun önemli bir yönü, yenilenebilir enerji kullanımındaki artışın zorunlu olmasıdır. Fosil yakıt bağımlılığında buna karşılık gelen bir düşüşle birleşebilir. Her iki açıdan da gecikme yaşanıyor. Yalnızca G20 üyeleri, 2022’de fosil yakıtları desteklemek için 1,4 trilyon ABD doları tutarında rekor bir kamu fonu harcadı; bu, COP28’de fosil yakıtlardan geçişe yönelik taahhütle doğrudan çelişiyor.
IRENA verilerine göre, Küresel Güney’e mali akışın sağlanması ve üçe katlanan taahhüdün sürdürülmesi için daha fazla uluslararası işbirliği vazgeçilmez olacak. Sahra Altı Afrika’daki ülkeler dünyanın en yüksek finansman maliyetlerinden bazılarıyla karşı karşıya; bu durum, çok taraflı kalkınma bankalarının katılımı ve kamu finansmanının genişletilmiş rolü de dahil olmak üzere, uluslararası işbirliğinin arttırılması ihtiyacını vurguluyor.
IRENA, kamu finansmanının stratejik kullanımının, geniş ölçekte yatırım çekmek ve herkes için sosyoekonomik faydalar sağlayan kapsayıcı bir enerji geçişi sağlamak açısından çok önemli olduğunu belirtirken, bunun gelişmekte olan ülkelerde enerji geçişini etkili bir şekilde desteklemek için çok taraflı finans mekanizmaları da dahil olmak üzere yapısal reformları gerektirdiğini ifade ediyor.
Comentarios