Fosil yakıtlar için sonun başlangıcı mı?
Dubai'deki BM İklim Değişikliği Konferansı COP28'de anlaşmaya varılan fosil yakıtlardan uzaklaşma kararı, fosil yakıtlar için sonun başlangıcı olarak değerlendirilirken, iklim ve finans uzmanları anlaşmanın hala boşluklarla dolu olduğu konusunda eleştirilerde bulundu.
Bu yıl başkanlığını Birleşik Arap Emirlikleri’nin yürüttüğü ve 30 Kasım-12 Aralık tarihlerinde Dubai’de düzenlenen COP28, müzakerecilerin final metni üzerinde anlaşmaya varamaması nedeniyle resmi tarihinden bir gün sonra tamamlanabildi. İklim müzakerelerinin yaklaşık 30 yıllık tarihinde ilk kez “fosil yakıtlara” referans verilen metinde, sıcaklık artışını sınırlandırmak için “fosil yakıtlardan uzaklaşma” çağrısı yer aldı.
BM nezdinde “çağrı”, tarafların “davet edilmesi veya taraflardan ricada bulunmak” anlamına geldiğinden, müzakereleri takip eden uzmanlar fosil yakıtlardan uzaklaşma çağrısının zayıf bir sonuç olduğu ve küresel ısınmayı sınırlandırmak için emisyonları keskin şekilde düşürmenin sağlanamayacağını ifade ediyor.
Taraflar küresel yenilenebilir enerji kapasitesinin 2030 itibarıyla üç katına ve enerji verimliliğindeki ilerleme hızının iki katına çıkarılması hedeflerini kabul ederken, Kayıp Zarar Fonu’nun operasyonel hale gelmesi de final metninde yer aldı.Final metninde, gelişmekte olan ülkelerin iklim finansmanına ihtiyaç duyduğu ve iklim değişikliğinin etkilerine uyum için gereken finansmana atıfta bulunulsa da, uyum finansmanının nasıl ölçeklendirileceği ve takvimine ilişkin boşluklar yer aldı.
COP28’de insanlığın temel iklim sorununa sert bir şekilde dur denilmesi gerekiyordu. Dubai’de fosil yakıt dönemini kapatılmadı, ancak bugünkü sonuç fosil yakıtlar için sonun başlangıcı olabilir.
AB, COP28 anlaşmasını memnuniyetle karşıladı
Almanya ve diğer AB hükümetleri, Birleşik Arap Emirlikleri’nde düzenlenen COP28 iklim konferansının sonucunu memnuniyetle karşıladı ve bunun fosil yakıt çağının sonunun habercisi olduğunu söyledi.
AB milletvekilleri Dubai’de varılan anlaşmanın yaklaşan 2040 iklim hedefinin temelini oluşturacağını söyledi. Alman endüstrisi anlaşmayı iklim dostu yatırımlar için “önemli bir sinyal” olarak nitelendirdi, ancak bazı araştırmacılar ve iklim aktivistleri de metnin fosil yakıtların gelecekteki kullanımı için “büyük boşluklar” bırakmasından yakındı.
Avrupalı hükümetler, Dubai’deki BM iklim değişikliği konferansı COP28’de küresel toplumun fosil yakıt enerji kaynaklarından uzaklaşmaya yönelik ilk anlaşmasını memnuniyetle karşıladı.
Anlaşmanın kömür ve petrol üreticisi ülkeler tarafından da imzalanmış olması memnuniyet verici olmuştur.
Gelişmiş ülkelerin iklim değişikliği konusunda kaçınılamaz tarihi sorumlulukları olduğu yadsınamaz bir gerçektir.
İklim ve finans uzmanlarından tepkiler
Deniz seviyesinin yükselmesi de dahil olmak üzere iklim değişikliğine karşı orantısız derecede savunmasız ülkeleri temsil eden Küçük Ada Devletleri Birliği (AOSIS) yaptığı açıklamada, COP28 zirvesinde önerilen iklim anlaşması metninde “bir dizi boşluk” gördüklerini ifade etmişlerdir.
Ülkeler; fosil yakıtlardan uzaklaşma konusunda anlaşmışlar ancak COP28’de kömür, petrol ve gazın tamamen kullanımdan kaldırılması konusunda uzlaşamamışlardır. Ancak yine de fosil yakıtlardan uzaklaşma kararı önemli bir sonuçtur. 30 yıldır devam eden BM iklim müzakerelerinde ülkeler nihayet odak noktasını iklim krizine yol açan kirletici fosil yakıtlara kaydırmıştır. Bu sonuç fosil yakıt dönemi için sonun başlangıcını işaret etmektedir.Sonuç metninde büyük ölçekli karbon yakalama ve depolama teknolojileri ve “geçiş yakıtları” gibi tehlikeli ifadeler yer alsa da Yaşanabilir bir gezegen için tüm fosil yakıtların tamamen ortadan kaldırılması gerçeğini kabul ettiklerini tüm dünyaya açıklamaları çok önemli bir gelişme sayılmalıdır.
Ancak zengin ülkelerin, gelişmekte olan ülkelerin fosil yakıtlardan uzaklaşmaya geçiş için ödeme yapmalarına yardımcı olmak için daha fazla finansman sunma taahhüdü vermemeleri çok önemli bir eksiklik olarak ortadadır.
Kommentare