ADİL VE YEŞİL ENERJİ MODELLERİ

Sosyal konutlarda mikro güneş ağları ile adil enerji modeli

Londra’nın Hackney bölgesinde, sosyal konut sakinleri, çatılarındaki güneş panelleri sayesinde temiz ve uygun fiyatlı enerjiye erişim sağlıyor.  Belediye’den yapılan açıklamaya göre, bu gelişme, 2023 yılında yapılan düzenleme değişiklikleriyle mümkün hale gelirken, önceden bu panellerden elde edilen enerji yalnızca şebekeye satılabiliyor veya ortak alanların aydınlatmasında kullanılıyordu. Ancak yeni düzenlemelerle, sakinler doğrudan bu enerjiyi kullanmaya başladı.

Belediye tarafından yürütülen projede 28 sosyal konut bloğu ve üç yerleşim alanına toplam 4 bin güneş paneli kuruldu. Bu paneller, yaklaşık bir MW enerji üretiyor; bu da binaların enerji ihtiyacının beşte birini karşılıyor. Yaklaşık 800 sakin, bu sayede piyasa fiyatlarına kıyasla faturalarında yüzde 15’e kadar tasarruf sağlıyor.

Sistem, “güneş mikro ağları” olarak bilinen yarı otonom elektrik ağlarıyla çalışıyor. Bu ağlar, çatılardan elde edilen güneş enerjisiyle besleniyor ve binalardaki elektrik altyapısı üzerinden enerji dağıtımı yapıyor. Projeye katılmak isteyen sakinler, yeni bir elektrik sayacı taktırarak sisteme dahil olabiliyor. Katılım gönüllülük esasına dayanıyor; tüm sakinlerin katılımı zorunlu değil.

İngiltere’de 2 milyonu sosyal konut olmak üzere 5,4 milyon daire bulunuyor ve bu yaklaşımın ölçeklendirilmesi halinde 6,75 GW güneş enerjisi sağlanabilir ve bu da 13,5 milyar sterlinlik(1sterlin=55,87 TL./13,5 milyar sterlin=754 245 milyar TL.) temiz enerji yatırımına denk geliyor.

 Güneş panelleri ve yeşil çatılar birlikte daha verimli

Singapur’da yapılan yeni bir araştırma, güneş panelleri ile yeşil çatılarının bir arada kullanılmasının hem elektrik üretimini artırdığını hem de binaları soğutarak enerji tasarrufu sağladığını ortaya koydu.

Araştırma Kasım 2021’den Ekim 2022’ye kadar bir İlkokulun çatısında gerçekleştirildi. Araştırma kapsamında dört farklı düzenek test edildi:1- Çıplak beton çatı, 2-Yalnızca yeşil çatı, 3-Yalnızca güneş panelleri ve 4-Güneş paneli-yeşil çatı kombinasyonu.

Araştırma sonuçlara göre, yeşil çatılarla birlikte kurulan paneller, yalnızca beton yüzey üzerindekilere kıyasla daha fazla elektrik üretti. Araştırmacılar bu farkı, bitkilerin yaprakları ve topraktan salınan nemin panelleri soğutmasına bağladı. Bu durum, panellerin aşırı ısınarak verim kaybetmesini engelledi. Açık hava koşullarında performans artışı ortalama % 1,3 olarak ölçüldü.

Yeşil çatılar yalnızca enerji üretimini değil, bina içi konforu da artırdı. Çatı yüzeyinin ve tavanın daha serin kalması, soğutma ihtiyacını azaltarak enerji tüketimini düşürdü. Araştırmaya göre, Singapur’un mevcut 1.640 MW’lık(1 MW=1 milyon watt) güneş paneli kapasitesi yeşil çatılarda değerlendirilirse yılda 3,4 GW(1 GW=1 milyar watt)-saat ek elektrik elde edilebilir. Bu miktar, yaklaşık 7 bin 400 HDB dairesinin yıllık elektrik ihtiyacına eşdeğer.

Araştırmada ayrıca gölgeye dayanıklı beş bitki türü test edildi. Güneş panellerinin altında yetişen bitkilerin, yalnızca yeşil çatıya göre yaklaşık %20 daha fazla alanı kapladığı görüldü. En iyi gelişmeyi Pilea Depressa(Dostluk, Arkadaşlık Çiçeği) türü gösterdi. Böcek ve hastalık kaynaklı sorunlar gözlense de büyümeyi ciddi şekilde etkilemedi.

Genel kanı, bitkilerin gölgede gelişemeyeceği yönünde ise de ancak bulgular, güneş panelleri ile yeşil çatının tamamlayıcı bir şekilde kullanılabileceğini yönündedir. Bir diğer araştırma ise bitkilerin zamanla yeni ortama uyum sağladığını, bu yaklaşımın kentsel biyolojik çeşitliliği destekleyebileceğini göstermiştir.

Yeşil Bina Politikası ve Teknoloji Bölümü Başkanlığı ise, sonuçları “kazan-kazan durumu” olarak değerlendirerek, “Hem kentsel yeşilliği artırabilir hem de bina sahiplerinin net sıfır enerji hedeflerine ulaşmalarına katkı sağlayabilir.” açıklamasını yaptı.

Uzmanlar, elde edilen bulguların tropikal bölgelerdeki kentler için yol gösterici olabileceğini ve politika yapıcıların bu çözümleri şehir planlamasına entegre edebileceğini ifade ediyor.

                                                     Vicdan ALADAĞ

                                             Orman Yüksek Mühendisi