AB 2040’a kadar ısınmada fosil yakıtları kaldıracak
Aylar süren müzakerelerin ardından Avrupa Parlamentosu üyeleri, ulusal hükümetler ve Avrupa Komisyonu, bloğun yeni Binalarda Enerji Performansı Direktifi (EPBD) için bir anlaşma imzaladı. Buna göre AB ülkeleri 2040 yılına kadar fosil yakıtla ısınmayı aşamalı olarak durdurmayı kabul etti ve 2025'ten itibaren kombiler için finansal destek verilmeyecek.
Üzerinde anlaşmaya varılan metin, ev ısıtmasında fosil yakıtların kademeli olarak kullanımdan kaldırılmasına ilişkin geniş kapsamlı hükümler içeriyor:
§ AB kurumları, ‘2040 yılına kadar doğalgaz kombilerinin kullanımdan kaldırılması amacıyla’ Ulusal Bina Yenileme Planlarına bir yol haritası eklenmesi konusunda anlaştı.
§ 1 Ocak 2025 itibarıyla AB ülkeleri, fosil yakıtlarla çalışan kombilerin kurulumu için herhangi bir mali teşvik sağlamayacak.
§ 2030 itibarıyla, yeni inşa edilen evler de dahil olmak üzere tüm yeni binalar, fosil yakıtlardan kaynaklanan sıfır yerinde karbon emisyonu ile ‘Sıfır Emisyon Binaları’ olmak zorunda. 2050 yılına kadar AB’deki tüm binalar sıfır emisyonlu binalara dönüştürülecek.
Yeni Direktif, yeni inşa edilen evler de dahil olmak üzere AB’deki tüm yeni binaların 2030 yılından itibaren ‘Sıfır Emisyonlu Binalar’ olmasını zorunlu kılacak. Yeni binaların fosil yakıt kaynaklı sıfır karbon emisyonuna sahip olması gerekiyor. Bu, 1 Ocak 2028 itibarıyla kamuya ait binalar için geçerli olacak.
Tasarı ayrıca ulusal hükümetlerin kombileri aşamalı olarak kaldırmaları için 2040 yılını hedef tarih olarak belirliyor.
İspanya’nın Ekolojik Dönüşümden Sorumlu Bakanı “Bu anlaşma sayesinde binaların enerji performansını artırabilecek, emisyonları azaltabilecek ve enerji yoksulluğuyla mücadele edebileceğiz. Bu, AB’nin 2050 yılına kadar iklim nötrlüğüne ulaşma hedefine bir adım daha yaklaşmak demektir. Bugün vatandaşlarımız, ekonomimiz ve gezegenimiz için güzel bir gün.” dedi.
Kombilere yönelik sübvansiyonlar 2025 itibariyle sona erecek, gazın ‘evlerimizde geleceği yok’
Metin ayrıca üye devletlerin 2025 yılından itibaren kombiler gibi ‘bağımsız’ fosil yakıt cihazlarını sübvanse etmesini yasaklayacak.
Yakın zamanda yapılan bir araştırmaya göre, AB ülkeleri fosil ısıtma cihazlarına 3.2 milyar avro sübvansiyon veriyor. Bu paranın yarısının ısı pompası sübvansiyonlarına kaydırılması, Avrupa’nın 2040 yılına kadar yüzde 100 yenilenebilir ısıya sahip olmasını sağlayacak.
Gazın evlerimizde bir geleceği yok. AB’nin kararı hükümetlere, modası geçmiş ve çevreyi kirleten bir sektör için milyarları çarçur etmeyi bırakma sinyali veriyor. Ülkelerin 2040’tan önce ulusal bir aşamalı durdurma tarihi belirlemeleri için artık acil ve daha iddialı adımlar atmaları gerekiyor.
Üye devletler onlarca yıldır fosil yakıtlı kombileri sübvanse etti. Bu dönüm noktası niteliğindeki politika değişikliği ile bu durum artık sona eriyor ve bunun yerine temiz ısıtmaya geçişin başlangıcına işaret ediyor.
“Gevşek uçlu yavaş bir başlangıç’ olduğu için ulusal uygulama kilit önemde olacak. Kombilerin aşamalı olarak kullanımdan kaldırılması için acilen bir hedefe ve net bir yola ihtiyaç vardı. Ancak AB çıtayı daha yükseğe koymalıydı.
Isı pompalarına yönelik artan talep
Temiz ısıtma alternatifleri kıta genelinde popülerlik kazanıyor. Avrupa ısı pompası pazarı 2022 yılında yaklaşık 3 milyon ünite satarak yeni bir rekor kırdı ve yüzde 39’luk bir büyüme gösterdi.
Isı pompaları kombiye göre 3 ila 5 kat daha verimli. Yaygın bir kullanım herkesi daha iyi duruma getirecektir. Kamu harcamaları fosil kombilerden uzaklaştırılmalı ve daha kötü durumdaki ailelerin verimli ısıtma çözümleri almalarına yardımcı olunmalıdır.
Fiyatlandırma konusunda ise ısı pompası üreticileri, fosil yakıtlara uygulanan avantajlı vergilendirmenin bazı kullanıcıların ekstra verimliliğin daha düşük faturalara yansıdığını henüz göremediği anlamına geliyor. Bu nedenle üreticiler ‘elektrik ve fosil enerjinin vergilendirme seviyelerinin yeniden dengelenmesini’ talep ediyor,
Ev ısıtması, tüm AB’nin CO2 emisyonlarının yüzde 12’sini oluşturuyor.
Binaların yenilenmesi
Konut binalarıyla ilgili olarak, 2030 yılına kadar konut bina stokunun ortalama enerji tüketiminde yüzde 16’lık bir azalma olması ve bunu 2035 yılına kadar yüzde 20-22 aralığının izlemesi gerekiyor. Bu enerji azaltma hedefinin yüzde55’i, günümüzün en az verimli binalarının stratejik olarak yenilenmesi yoluyla gerçekleştirilmesi gerekiyor.
Sonraki adımlar
Nihai hale gelmeden önce, Avrupa Parlamentosu ve AB Konseyi’ndeki ulusal hükümetlerin her birinin müzakerecileri tarafından varılan anlaşmayı onaylaması gerekiyor, ancak bu genellikle sadece bir formalite olarak görülen bir adım niteliğinde.