Ziraat Odalarından fiyatlara tepki!

“Fiyatlar üretim maliyetlerinin altındadır”

Kırklareli Ziraat Odaları İl Koordinasyon Kurulu, 2025 yılı buğday ve arpa taban fiyatlarına ilişkin sert bir basın açıklaması yaptı. Üretim maliyetlerinin altında kalan fiyatların çiftçiyi üretimden uzaklaştıracağı uyarısında bulunan kurul, 2025 destekleme modelinin yanlış anlaşıldığını ve üreticilerin yanıltıldığını belirtti. Açıklamada, geçmiş yıllarda verilen ton başına prim desteğinin bu yıl kaldırıldığı ve mevcut desteklerin düşük miktarlarda olduğu vurgulandı. Kurul, taban fiyat ile desteklerin karıştırılmaması gerektiğini, desteklerin zarar telafisi ve tüketici lehine düzenlemeler olduğunu hatırlattı. Üreticilerin ayakta kalabilmesi için desteklerin artırılması ve verim kayıplarının dikkate alınarak prim uygulamasının tekrar yürürlüğe girmesi talep edildi.

Kırklareli Ziraat Odaları İl Koordinasyon Kurulu, 3 Haziran’da Toprak Mahsulleri Ofisi tarafından açıklanan 13.500 TL’lik buğday ve 11.000 TL’lik arpa alım fiyatlarının maliyetlerin altında kaldığını belirterek çiftçinin zor durumda olduğunu duyurdu.

Babaeski Ziraat Odası ev sahipliğinde düzenlenen basin açıklamasında Başkan Şahin Arslan tarafından okunan açıklamada, 2025 yılı itibariyle ton başına prim desteğinin kaldırıldığı, çiftçilere sunulan yeni destek modelinin ise hem karmaşık hem de yetersiz olduğu ifade edildi.

Açıklamada, desteklerin toplamda ton başına 807,64 TL’ye denk geldiği, ancak bu rakamın yalnızca tüm şartları sağlayan üreticiler için geçerli olduğu vurgulandı.

Kurul, yeni modelin destekleri düşük gösterdiği gerekçesiyle kamuoyunun yanlış bilgilendirildiğini, bu yüzden çiftçilerin buğday alım fiyatını yanlış değerlendirdiğini aktardı. Taban fiyatın 13.500 TL olarak açıklanmasına rağmen, bu rakamın desteklerle birlikte sunulmuş gibi gösterilmesinin kafa karışıklığı yarattığı belirtildi.

Ayrıca iklim değişikliği, nisan ayındaki kar yağışı ve ardından yaşanan don olaylarının bölgede ciddi verim kayıplarına yol açtığı ifade edildi. Açıklamada, 2025–2027 dönemine ilişkin Cumhurbaşkanlığı kararına da atıf yapılarak destekleme kalemlerinin Tarım ve Orman Bakanlığı ile Maliye ve Hazine Bakanlığı tarafından ayrıca belirlenmesi gerektiği hatırlatıldı. İl Koordinasyon Kurulu, çiftçinin üretime devam edebilmesi için prim desteğinin geri getirilmesini ve destek ödemelerinin hızla yapılmasını talep etti.

"BU RAKAMLAR SADECE MALİYET"

Fiyatların neye göre, hangi kriterlere göre belirlendiğini soran Babaesi Ziraat Odası Başkanı Şahin Arslan; "Toprak Mahsulleri Ofisi tarafından 03 Haziran 2025 Tarihinde Buğdayda 13.500 TL / Ton, Arpada 11.000 TL / Ton olarak açıklanan taban alım fiyatları, ne yazık ki üretim maliyetlerinin altında kalmıştır. 2025 yılı itibariyle buğdayın ortalama üretim maliyeti 14 – 15 TL Seviyelerindedir.

Bu rakamlar sadece maliyet. Peki, bu çiftçilerimiz ne kazanacak? Evini ailesini geçindirmeyecek mi, çocuğunu okula göndermeyecek mi? Yaşamsal ihtiyaçlarını nasıl karşılayacak? Bu fiyatlar neye göre hangi kriterlere göre belirleniyor. Girdi maliyetleri artarken ürünlerimizin fiyatları yerinde sayıyor" dedi.

"DOĞAL AFETLER ÜRETİM MALİYETİNİ ARTIRIYOR"

Sözlerine devam eden Arslan; "2024 yılının hasat sezonundan örnek vermek gerekirse buğday fiyatı 11 TL iken ekmek 7 TL den 12 TL’ye yükseldi. Aynı zamanda gübre 12 TL den 20 TL oldu. Çiftçilerimiz 1kg buğday satıp 1 ekmek alamıyor. Enflasyon, ekonomik kriz, emeğimizi ve ürünlerimizi maliyetin altında satmaya zorlayarak çözülemeyeceği artık anlaşılmalıdır.

Bu sorunun cevabını bulamadığımız sürece üretim yapan çiftçilerimiz üretimden soğuyacak ve yok olma riski ile karşı karşıya kalmaması için hububat fiyatları belirlenirken üretim yılı maliyeti ve önümüzdeki üretim yılı maliyetleri de göz önünde bulundurularak belirlenmelidir.

Bölgemizde son yıllarda artan iklim değişikliği etkileri bu sezon kuraklıkla beraber zirveye ulaşmış, nisan ayında yağan kar ve sonrasında meydana gelen don olayları buğdayda verim kayıplarına neden olacağı aşikârdır. Bu verim kayıplarının ve doğal afetleri etkisiyle üretim maliyetleri daha da artacaktır.

Çiftçilerimizin yine en çok merak ettiği anlamakta zorlandığı açıklanan fiyatın yeterli, yetersiz olmasından daha ziyade geçen yıl ton başına verilen 1.750 TL prim desteği gibi algılayıp bu yıl da ton başına 2.520 TL verileceğini zannetmeleri.

Buradan net söylüyorum yeni destekleme modelinde geçmiş yıllarda uygulanan ton başına prim fark desteği kaldırılmıştır" açıklamalarına yer verdi.

"YANLIŞ ANLAŞILMA ORTAYA ÇIKIYOR"

Arslan; "2025 yılı itibariyle yürürlüğe giren planlı destekleme modeli kapsamında önceki yıllarda uygulanan ton başına prim desteği kaldırılmıştır ancak TMO’nun taban fiyat açıklamasında ton başına 2.520 TL destek ödeyeceği belirtilmiştir.

Bu destek tutarı, Türkiye genelinde ortalama buğday veriminin 300kg/dekar civarı olduğu varsayımıyla, 3,3 dekarlık alandan elde edilen ürün için ton başına verilen destek olarak hesaplanmıştır. Tam da bu noktada yanlış anlama ortaya çıkıyor.

Bu doğrultuda, çiftçilerimizin alacağı temel destek (317,2 TL) ve planlı üretim desteği (317,2 TL) toplamda 634,40 TL ‘ye denk gelmektedir. Maliyetler yüksek olduğundan her üreticimiz sertifikalı tohum ve organomineral gübre ile ekim yapmamakta ve bu desteklerden yararlanamamaktadır.

Velev ki tüm desteklerden yararlandı, sertifikalı tohum kullandı (122 TL) Organik gübre kullandı (51,24 TL) Tüm desteklerin toplam tutarı 807,64 TL. Şimdi taban fiyatlar açıklanırken buğday fiyatları (13.500 TL / Ton), dekar başına da 807,64 TL destek denseydi çiftçilerimiz diyecek ki bizim desteğimiz zaten ton başına 1.750TL’idi. Bu desteği 807,64 TL’ye düşürmüşler. Çiftçilerimiz böyle demesinler, destekleme miktarı küçük görünmesin diye yapılmış bir çalışmadır.

Oysa ki; destek ayrı bir şeydir taban fiyat ayrı bir şeydir. Bunu birbirinden ayırmamız gerekiyor. Bizim konuştuğumuz söylediğimiz çiftçilerimizin eline destekle birlikte geçen değil TMO‘nun uygulayacağı taban fiyatıdır. Tarımsal desteklerin taban fiyatlarıyla karıştırılmaması gerekiyor. Çünkü destekler üreticilerimizin ürettiği ürünlerden zarar etmesin tüketicilerimiz de daha ucuza tüketsin diye tercih edilen bir uygulamadır" ifadelerine yer verdi.

"DESTEK ÖDEMELERİ ENFLASYON KARŞISINDA ERİMEMELİ"

Babaeski Ziraat Odası Arslan; "2025 Yılı desteklerinin tamamı dikkate alındığında, dekara düşen destek miktarı 2024 yılı verilen ürün desteği 1.750 TL/ Ton buğday gübre ve mazot desteklerini (185 TL/ dekar ) topladığımız zaman 2024 yılının çok altında kalmaktadır.

2025 – 2027 dönemine ilişkin resmi gazetede yayınlanan Cumhurbaşkanlığı kararnamesinde açıkça ifade edildiği üzere her yıl fark ödemesi kapsamına alınacak ürünler ile ödeme miktarı Tarım ve Orman Bakanlığı ile Maliye ve Hazine bakanlığı tarafından ayrıca teklif edilir denilmektedir.

Sonuç olarak; çiftçilerimizin üretimlerini sürdürebilmeleri için bu yıl yaşanan don ve kuraklıktan kaynaklı verim kayıplarını telafi etmek adına prim desteği tekrar uygulamaya alınmalı üretici gelirini koruyacak şekilde arttırılmalıdır.

2024 Yılında hasadı yapılan ayçiçeği üretimi prim desteği ve tüm destek kalemleri üretim sezonu içerisinde en geç 1 ay içerisinde ödenmeli ve destek ödemeleri enflasyon karşısında erimemelidir.

Üreticilerimizin emeği ve ülkemizin gıda güvenliği için bu taleplerin acilen karşılanması zorunludur" diyerek sözlerini noktaladı.