EVİNİZ GÜVENLİ Mİ?

Nurettin KORKMAZ yazdı...

Yazar-Şair

İş Güvenliği Uzmanı

Ülkelerin gelişmişlik düzeyini gösteren birçok demografik gösterge arasında, çocukluk yaşı ölüm hızları en önemli olanlarıdır.

Bu göstergelerden özellikle bebek ölüm hızları, ekonomik kalkınma düzeyi ve bunun sağlığa yansımasını gösterir.

Ekonomik gelişme yanında sosyo-kültürel faktörler de çocukluk çağı ölüm oranlarını etkileyen faktörler arasındadır

Dünyada ve Türkiye’de ev kazaları, 0-6 yaş grubu çocukluk döneminde çeşitli yara almalara, sekellere ve ölümlere sebebiyet vermesi yüzünden önemsenmesi gereken bir konudur.

Çocukluk döneminde oluşan kazaların büyük bölümü en güvenli yer dediğimiz evlerde oluşmaktadır.

Büyüklere göre tasarlanmış olan evlerimiz sadece bizim değil, çocukların da yaşam alanıdır. Onlar da bu yaşam alanında devamlı aktif ve hareketlidir.

Çocuklar da neden bu kadar ev kazası görüyoruz çünkü meraklılar ve tehlikenin bilincinde değiller.

Bu nedenle yaşam alanlarında çocuklarımızı kazalardan korumak için ailelere, ebeveynlere, yani bizlere çok büyük görev düşüyor.

Çocuk ev kazaları nedeniyle hastaneye başvuru nedeni incelendiğinde; %52,4 ile en fazla kaza nedeni düşme/yüksekten düşme, ikinci sıklıkla %21,6 ile kesici-delici alet yaralanması, üçüncü sıklıkla %11,8 kişi ile travmatik kaza/trafik kazası, dördüncü sıklıkla ise %4,9 kişinin de oyuncak/TV kaynaklı yaralanmalar sebebiyle başvurduğu görülmüştür. Bulgular arasında kaz geçiren çocukların %76,9’unun önceden de benzer sebeplerden hastaneye başvurdukları ortaya çıkmıştır ki bu önle alınmadığının ve ders alınmadığının acı bir sonucudur.

Ülkemizde kazalar çocuk ölümleri içinde dördüncü sırada yer almakta, bunların içinde ev kazaları önemli yer tutmaktadır. 2021 yılında sağlık bakanlığı verilerine göre 450 den fazla çocuk ev kazalarında maalesef hayatını kaybetmiştir.

Ev kazası, “evin içerisinde, bahçesinde veya çevresinde meydana gelen kazalara” denir.

Ev içinde meydana gelen kasıtsız yaralanmalar (kazalar): düşme, yanık, katılarla boğulma ve tıkanma, suda boğulma, zehirlenme şeklinde sınıflandırılabilir.

Evde meydana gelen kazalar sık rastlanmaları, ölüm veya sakatlığa yol açabilmeleri ancak önlenebilir olmaları nedeniyle önemli halk sağlığı sorunlarından birisidir.

Ev kazalarında en önemli risk grubunu çocuklar oluşturur.

Çocuklar, tehlikelerin bilincinde olmamaları, çevresel risklere duyarlı ve açık olmaları, bulma ve öğrenme konusunda meraklı olmaları gibi nedenlerle ev kazaları açısından yüksek riske sahiptirler.

Çocuğun; Riskin bilincinde olmaması , deneyimsizliği, bulma ve keşfetme merakı kazaların temel nedenleri arasındadır.

Ülkemizde ev kazalarının görülme oranı %25.

Trafik kazalarından sonra 2. sırada

Ev kazalarının %45,4 ü 0-6 yaş arasındaki çocuklarda görülmekte

Sağlık Bakanlığı verilerine göre bebek ve çocuklar için yapılan acil çağrıların % 79’u ev kazaları ve boğulmalar

Son 5 yılda 120.000 çocuk ev kazası sonucu hastaneye başvurmuş ve bunların 2.000’i hayatını kaybetmiştir.

Türkiye İstatistik Kurumu’na göre 1-4 yaş grubu çocuk ölüm nedenleri arasında kazalar dördüncü sırada yer almaktadır.

Çocukların kazalara maruz kalmasının başlıca nedenleri şunlardır;

Meraklıdırlar , Öğrenmek isterler, Dokunmak isterler , Tatmak isterler, Denemek isterler, Tehlikeyi bilmez-anlamazlar, Kendine zarar vereceğini düşünemezler, Taklit ederler

NEDEN ÇOCUKLARI KORUMALIYIZ !

Çocukları başlarına gelebilecek kazalardan korumalıyız. Çünkü Çocuklar Öğrenme eğilimlerinden dolayı meraklıdırlar;

● Etraflarına karşı ilgileri son derece fazladır, zamanlarının çoğunu etraflarını kurcalayarak geçirirler.

● Kablo, prizler, delik ve küçük aralıkları kurcalamaları kaçınılmazdır.

● Yabancı cisimleri ağızlarına sokmaları bir öğrenme biçimidir.

● Tehlike ve Güvenlik kavramlarını bilmediklerinden algılama yetileri sınırlıdır;

● Sıcak bir cismin yakacağını bilmezler.

● Kesici ve delici cisimlerin kendilerine zarar vereceğini bilmezler.

● Devirdikleri cisimlerin altında kalabileceklerini bilemezler.

● Hareket kabiliyetleri kısıtlıdır.

● El ve vücut yetenekleri erişkinlere göre daha azdır,

● Kafaları vücut ölçülerine göre daha büyüktür, dar alanlarda kolayca sıkışırlar.

● Yürüme döneminde sıklıkla düşerler, masa, sehpa gibi köseli mobilyalara çarparlar.

Ev ve çevresinde meydana gelen kazaların tümüne ev kazası denir.

Ev kazalarının başında; Çocukların evde tek başına bırakılması, standartlara uymayan elektrik tesisatı, ocak üzerinde yemek unutulması, kesici aletler ve ateşli silahların kolay ulaşılabilir yerlerde bırakılması, soba ve gaz sızıntıları, zehirlenmeler ile bilinçsiz hareketler yer alıyor.

Ev kazalarının nedenleri:  Düşmeler ve çarpmalar,  Kesikler ve saplanmalar,  Boğulmalar, Zehirlenmeler,  Yanıklar,  Elektrik çarpması,  Sıkışmalar gelmektedir.

En çok karşılaşılan ev kazaları

Düşmeler ve Çarpmalar: Düşme yada çarpmalara bağlı kazaların etkenleri arasında;

● Merdivenler, balkonlar, çatılar, tabureler, sandalyeler, basamaklar ve pencereler,

● Bisiklet ve diğer tekerlekli arabalar

● Mobilyalar,

● Çukur yerler,

● Ağaçlar ve yüksek duvarlar gösterilebilir.

Kesikler ve sivri cisim saplanmaları: Kesikler ve sivri cisim saplanmalarına bağlı kazaların etkenleri arasında;

● Makas, jilet gibi kesici cisimler,

● Cam, bardak kırıkları,

● Bıçak. çatal gibi kesici ve sivri uçlu mutfak gereçleri,

● Keskin kenarlı mobilya ve oyuncaklar,

● Kalem, çivi, iğne, raptiye, enjeksiyon iğnesi, tornavida vb. malzemeler.

Boğulmalar: Solunumun yabancı cisimler nedeni ile durması

● Kuruyemiş, şeker, nohut, ve fasulye tanesi gibi yiyecekler,

● Düğme, boncuk, tesbih tanesi,

● Jeton, madeni para,

● Küpe, yüzük, gibi takılar.

● Hızlı yemek, yerken gülmek, özellikle çocuklarda solunum yolunun tıkanmasına neden olabilir.

● Havuz, sarnıç, kuyu v.b

Siz ebeveynler.

Aşağıdaki resimdeki tehlikelerin farkında mısınız??? Bu resme iyi bakın ve 15 ten fazla tehlikeyi görmeye çalışın.

 Çocuklarının en yakınında olmaları nedeniyle ebeveynler, evlerde oluşabilecek kazalar konusunda bilinçlendirilmeli, kazaya sebep olacak davranışlardan kaçınılmalı, alınabilecek tedbirler konusunda farkındalık geliştirilmeli, kaza riskinin azaltılması açısından önemlidir.

Çocuklardaki zarar görme ihtimalinin azalması konusunda, ebeveynlerin alınabilecek önlemlerle ilgili eğitiminin çok önemli olduğu belirtilmek gerekir.

Bu amaçla; kazaların en aza indirilmesi için ev içerisinde küçük düzenlemelerin yapılması ve çocukları ile daha çok zaman geçiren annelere verilecek eğitimlerin sürekliliğinin sağlanması, çocukların yaşamlarını sağlıklı bir şekilde devam ettirmelerinde önemli rol oynayacaktır.

Tehlikeler, riskler ve alınacak önlemler bir sonraki yazıda ele alınacaktır.