Deniz Kılıç yazdı....
Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün “iki büyük eserimden biridir” dediği Cumhuriyet Halk Partisi’nin bugün 101. kuruluş yıl dönümü. (9 Eylül 1923 - 9 Eylül 2024)
HALK FIRKASI’NDAN CUMHURİYET HALK PARTİSİ’NE
Cumhuriyetimizin ilanından önce, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin devamı olarak kurulan Cumhuriyet Halk Partisi, yüz yılı aşkın süredir siyasal ve toplumsal yaşamını sürdürüyor.
İlk olarak Halk Fırkası adıyla kurulan parti, 1924 yılında Cumhuriyet Halk Fırkası, 1935 yılında ise Cumhuriyet Halk Partisi adını almıştır.
ALTI OK İLKESİ
1927 yılında “Cumhuriyetçilik, Halkçılık, Milliyetçilik ve Laiklik” ilkelerini benimseyen Cumhuriyet Halk Partisi, 1935 yılında yapılan dördüncü büyük kurultayda “Devletçilik ve Devrimcilik” ilkelerini de benimseyerek, ilkelerini altıya çıkarmıştır. Bu ilkelerle birlikte partinin altı oklu simgesi de belirlenmiştir.
TEK PARTİLİ DÖNEMDEN ÇOK PARTİLİ DÖNEME
Dünyanın en eski siyasi partilerinden biri olan Cumhuriyet Halk Partisi, Atatürk’ün öncülüğünde Kurtuluş Savaşı’nı kazanmış ve ulusal birliği sağlamıştır. Eğitim ve hukuk alanlarında gerçekleştirdiği reformlarla toplumsal hayata önemli katkılarda bulunmuştur. Demokratik ve çağdaş Türkiye Cumhuriyeti’nin inşasında öncü olan Cumhuriyet Halk Partisi, çok partili sisteme geçişin ve demokrasinin işlevsel hale gelmesinin de öncüsü olmuştur.
İLK GENEL BAŞKAN ATATÜRK
Mustafa Kemal Atatürk’ün kurucusu ve ilk genel başkanı olduğu Cumhuriyet Halk Partisi’nin ikinci genel başkanı İsmet İnönü’dür. İnönü’den sonra Bülent Ecevit, Deniz Baykal, Hikmet Çetin, Altan Öymen ve Kemal Kılıçdaroğlu genel başkanlık yapmıştır. CHP’nin bugünkü genel başkanı ise Özgür Özel’dir.
ÖZEL DÖNEMİ BAŞLADI
5 Kasım 2023 tarihinde yapılan CHP 38. Olağan Kurultayı ile birlikte, delegelerin oy çokluğuyla Özgür Özel CHP Genel Başkanlığı’na seçilmiştir. Böylece 22 Mayıs 2010’dan beri devam eden Kemal Kılıçdaroğlu dönemi sona ermiş, Özgür Özel dönemi başlamıştır.
İKİNCİ YÜZ YIL DEĞİŞİM KURULTAYI
Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk’u okumaya başladığı 15 Ekim 1927 tarihinde yapılan CHP’nin ikinci büyük kurultayında, partinin ilk kurultayının 4 Eylül 1919 Sivas Kongresi olduğunu belirtmiştir. Bu tarihten itibaren, CHP'nin tarihteki ilk kurultayının Sivas Kongresi olduğu kabul edilmiştir.
Özgür Özel liderliğindeki CHP yönetimi, Sivas Kongresi’nin 105. yıl dönümünde, CHP 20. Olağanüstü İkinci Yüz Yıl Değişim Kurultayı’nı sembolik olarak Sivas’ta başlatmıştır. 4 Eylül’de Sivas’ta başlayan kurultay, 6-9 Eylül tarihleri arasında Ankara’da devam etmiştir.
Tüzük değişikliği gündemiyle toplanan CHP 20. Olağanüstü "İkinci Yüz Yıl Değişim Kurultayı"nda parti yönetiminin hazırladığı taslak tüzük maddeleri delegelerin oylarıyla kabul edilmiştir. Bu değişikliklerle birlikte radikal kararlar alınmıştır.
İL VE İLÇE KONGRELERİ ÜÇ YILDA BİR YAPILACAK
CHP’nin yeni tüzüğüne göre, dikkat çeken düzenlemelerden bazıları şunlardır:
- Parti üyelerinin ön seçimlerde oy kullanabilmeleri ve aday olabilmeleri için en az bir yıl partiye üye olma şartı aranacak.
- İl ve ilçe kongreleri ile kurultaylar üç yılda bir yapılacak.
- Milletvekili seçimlerinde bir kişi en fazla üç dönem üst üste seçilebilecek.
- Ön seçim ve aday yoklaması yöntemlerinde dönem koşulu aranmayacak.
- Üç dönem kuralı, 2018 seçimlerinden sonra göreve başlayan 27. Dönem milletvekillerinden itibaren uygulanacak.
- Yerel seçimlerde de bir kişi en fazla üç dönem üst üste belediye başkanı, belediye meclisi veya il genel meclisi üyesi seçilebilecek.
- Seçim çevresi değişikliğinde ise Merkez Yönetim Kurulu önerisiyle Parti Meclisi kararıyla dönem istisnası uygulanabilecek.
GÜÇLÜ GENEL SEKRETERLİK
Daha önce güçlü bir konumda olan, ancak mevcut tüzükte yetkileri sınırlanan genel sekreterlik, yeni tüzükle birlikte yeniden güçlendirilmiştir. Parti tüzüğüne eklenen maddeye göre, “genel başkana, genel sekreter ve protokol yönetmeliğiyle belirlenen sırayla genel başkan yardımcıları vekalet edecek” hükmü getirilmiştir.
YÜZDE 50 CİNSİYET, YÜZDE 30 GENÇLİK KOTASI
CHP tüzüğünde, cinsiyet kotası kademeli olarak yüzde 50’ye çıkarılacak. Gençlik kotası ise yüzde 30’a yükselecek. Bu bağlamda, 18-25 yaş arası için yüzde 10, 26-40 yaş arası için ise yüzde 20 gençlik kotası uygulanacak.
YENİ DÖNEM NASIL OLACAK?
101 yıldır Türkiye'nin siyasal ve sosyal yaşamına katkı sunan Cumhuriyet Halk Partisi'nin Cumhuriyet'in ikinci yüz yılında nasıl bir yol haritası izleyeceği, nasıl bir yönetim anlayışını benimseyeceği önümüzdeki süreçte görülecek. Yeni parti tüzüğüyle birlikte parti içi yönetim anlayışında önemli değişiklikler yapan CHP, şimdi de yeni parti programı çalışmasını başlattı. En son 2007 yılında belirlenen parti programı, çağın gerektirdiği şekilde güncellenecek. Yerel seçimlerde başarı elde eden Özgür Özel liderliğindeki CHP'nin gelecek vizyonu nasıl olacak? Yerel seçim başarısı genel seçim başarısını getirecek mi? Bu soruların cevabını önümüzdeki süreç gösterecek.
Comments