Fırat ÇALIŞKAN-Sosyal Güvenlik Uzmanı - Lüleburgaz Görünüm Gazetesi

İşçinin kayıt dışı olarak çalıştırılması, diğer bir deyişle sigortasız işçi çalıştırma, işçinin işe girişinin resmi olarak hiç yapılmaması ya da işçinin işe girişi yapılsa bile, sonrasında çıkış gösterilerek çalıştırılmaya devam edilmesidir. İşverenlere sigortasız işçi çalıştırıldığı için uygulanan bir ceza vardır; ancak bunun haricinde bir de verilmeyen belgeler için ayrıca ceza uygulanmaktadır.

Bu hafta size sigortasız işçi çalıştırmanın işverene getireceği ağır maliyet hakkında bilgiler vereceğim.

-Sigortasız işçi tespitinin SGK müfettişi ya da denetmenince yapılması-

İşyerine gelen Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) müfettişi ya da denetmeni, sigortasız işçi tespiti yaparsa ya da bu tespit başka kamu kurumlarının memurlarınca yapılıp SGK’ya bildirilirse, uygulanacak cezalar şöyledir:

Bilanço esasına göre defter tutmakla yükümlü bir işveren;

Sigortasız çalıştırılan her bir işçi ve her ay için, aylık hizmet prim belgesi verilmediğinden dolayı 2 brüt asgari ücret
İşe giriş bildirgesi verilmediği için tek seferlik 2 brüt asgari ücret
Maaş bordrosu geçersiz olduğu için yarım brüt asgari ücret (her ay için)
Yasal defter geçersiz olduğu için yarım brüt asgari ücret (her ay için) (Maaş bordrosu ve yasal defter nedeniyle verilecek ceza toplamı 12 brüt asgari ücreti geçemez)

Diğer defter tutma yükümlülüğü olan bir işveren;

Sigortasız çalıştırılan her bir işçi ve her ay için, aylık hizmet prim belgesi verilmediğinden dolayı 2 brüt asgari ücret
İşe giriş bildirgesi verilmediği için tek seferlik 2 brüt asgari ücret
Maaş bordrosu geçersiz olduğu için yarım brüt asgari ücret (her ay için)
Yasal defter geçersiz olduğu için yarım brüt asgari ücret (her ay için) (Maaş bordrosu ve yasal defter nedeniyle verilecek ceza toplamı 6 brüt asgari ücreti geçemez)

Defter tutmakla yükümlü olmayan bir işveren;

Sigortasız çalıştırılan her bir işçi ve her ay için, aylık hizmet prim belgesi verilmediğinden dolayı 2 brüt asgari ücret
İşe giriş bildirgesi verilmediği için tek seferlik 2 brüt asgari ücret
Maaş bordrosu geçersiz olduğu için yarım brüt asgari ücret (her ay için) (Maaş bordrosu nedeniyle verilecek ceza toplamı 3 brüt asgari ücreti geçemez.)

-Sigortasız işçi tespitinin mahkeme tarafından yapılması-

Bu durumda; ister bilanço esasına göre defter tutan bir işyeri olsun; ister diğer defterleri tutan ya da defter tutmakla yükümlü olmayan bir işveren olsun; tamamı için uygulanacak idari para cezası miktarı şöyledir.

Sigortasız çalıştırılan her bir işçi ve her ay için, aylık hizmet prim belgesi verilmediğinden dolayı 2 brüt asgari ücret (her ay için)

İşe giriş bildirgesi verilmediği için tek seferlik 2 brüt asgari ücret

Buna göre örneğin 1 işçiyi 3 ay boyunca sigortasız çalıştırdığı mahkeme kararıyla sabit olan bir işverene, toplam 8 brüt asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanacaktır.

-İşveren sigortasız işçi çalıştırdığını kendisi bildirirse-

İşveren; yasal süre geçtikten sonra, bildirgeyi ya da belgeyi kendiliğinden ve 30 gün içinde SGK’ya verir ve kendisine yapılacak tebligattan itibaren 15 gün içinde ödeme yaparsa, işe giriş bildirgesini zamanında vermediği için brüt asgari ücretin ¼’ü kadar idari para cezası ödeyecektir.

Ayrıca aylık hizmet prim belgesi zamanında verilmediği için, her ay için brüt asgari ücretin 1/8’i tutarında idari para cezası uygulanacaktır.

Yukarıda açıkladığımız bilgilerin daha iyi anlaşılması için örnek verecek olursak;

İşletme defteri tutan bir esnafın yanında çalışan işçinin, sigortasız çalıştığı ilk gün tespit edilmiş olsun. Bu işçi için işverene uygulanacak idari para cezası 2019 yılında;İşe giriş bildirgesi verilmediği için 5.116,80 TL

Aynı işyerinde 1 aydır sigortasız çalıştırılan işçi için uygulanacak idari para cezası 2019 yılında;

İşe giriş bildirgesi verilmediği için 5.116,80 TL
Aylık hizmet prim belgesi verilmediği için 5.116,80 TL
Maaş bordrosu geçersiz olduğu için 1.279,20 TL
Yasal defter geçersiz olduğu için 1.279,20 TL toplamda 12.792,00 TL

Aynı işyerinde işçi 1 yıldır sigortasız çalışıyor olsun. Bu durumda uygulanacak idari para cezası 2019 yılında;

İşe giriş bildirgesi verilmediği için 5.116,80 TL
Aylık hizmet prim belgesi verilmediği için 61.401,60 TL
Maaş bordrosu ve yasal defter geçersiz olduğu için 15.350,40 TL toplamda 81.868,80 TL olacaktır.

Yukarıdaki idari para cezalarının dışında, işçi adına ödenmesi gereken sigorta primlerinin de ayrıca bu cezalara eklenileceğini düşünürsek işveren için sigortasız işçi çalıştırmak hiç te akılcı bir yol değildir.