Ahmet GÜDÜCÜOĞLU - Lüleburgaz Görünüm Gazetesi

Şehrimizin tarihinde sanat ve edebiyat ile ilgili birçok üretken kişi yetişmiştir. Bunlardan birisi olan Cahit Irgat’ı çocukluğumda izlediğim filmlerinden, daha sonra da okuduğum harika şiirlerinden tanıyorum. 1916 yılında Lüleburgaz’da doğan sanatçımız Edirne Öğretmen Okulu son sınıftan ayrılmış, bir süre oyunculuk yaptıktan sonra Ankara Devlet Konservatuarı’na girmiştir. Yıllarca İstanbul Şehir Tiyatrosu'nda, Küçük Sahne'de, Gen-ar, Dormen tiyatrolarında çalışmıştır. 1940-1960 döneminin sayılı oyuncularındandı. Birçok film çevirdi. Varlık, Serveti Fünun - Uyanış, Gündüz, Yürüyüş, Ant, Yığın, Yaprak (1935-1950) dergilerinde yayımladığı şiirlerle yeni edebiyat akımının öncü isimleri arasına katıldı. Bu şiirlerde, II. Dünya Savaşı kuşağının hayata ve insanlara değişik açılardan bakmasının yarattığı zenginlikler, açık özellik olarak göründü. Bir aydında olması gereken savaş karşıtlığını, çeşitli dizelerinde görmekteyiz. Çocuklar oyuncaklarla büyür. Daha İkinci Dünya Savaşı olmadan bunun bilincinde olan Hitler, 1933 yılında Nazi askerlerinden oluşan, asker setleri olan oyuncaklar üretmiştir
Cahit Irgat buna olan tepkisini aşağıdaki dizelerinde dile getirmiştir.
“Anne girmem bu oyuncak dükkânına
Orda toplar tayyareler tanklar var “
Şiir kitapları: Bu Şehrin Çocukları (1945)-Rüzgârlarım Konuşuyor( 1947)-Ortalık (1952) -Irgatın Türküsü (1969), Romanları: Geri Dönemezsin (1947), Anı: Çok Yaşasın Ölüler (Akşam gazetesinde yayımlandı, Temmuz 1968)

Şiirlerinin çoğunu İkinci Dünya Savaşı sırasında kaleme almış olan şair, oyuncu, yazar Cahit Irgat bu dönemde yaşanılmış olan savaş dolayısıyla görülen açlık, yoksulluk gibi konuları işlemiş şiirlerinde. Dizelerinde kendi iç dünyasını da görmek mümkün. Şükran Kurdakul Cahit Irgat’tan “Şiirimizin gözü yaşlı iyimseri ”diye söz eder. Şiirleri umut dolu, bir o kadar da hüzünlü. Sohbet havasında dizeleriyle, bizlere hüzünle dolu yaşanmışlıkları anlatmaktadır:
“Ağzımızdan dilimizi çaldılar,
Cebimizden paramızı,
Alnımızdan terimizi;
Ve renk renk ayırmadan,
Gözlerimizi..!!”

Ve güzel dizeleri başka bir şiirinde devam eder:

“Ağaçlara kara kuşlar dadanmış
Elmalar delik deşik,
Baba ölmüş, alacaklı sarmış evi
Yüreğimiz delik deşik,
Rüzgârların çeneleri çözülmüş
Toprak bizi çekiyor
Dünyamız delik deşik”

Can Yücel’in Cahit Irgat’ın kişiliğini anlatan dizeleri oldukça etkileyiciydi:

“Cahit ki bu hasta düzende sağlıklı bir kanserdi
Cahit ki haksızlığa karşı üreyen hücrelerdi.
Yorgun develer gibi çöktüğü Dormen şölenlerinde bile
"Siz paranızı, ben kendi kendimi yerim," derdi.
Cahit zaten azalarak yaşayanlardan değil
Çoğalarak ölenlerdendi.”
Cahit Irgat’ın Lüleburgaz’da tiyatro macerası 1960 yılında, o dönem yönetimince teşvik edilen bölge tiyatrolarının kurulması ile başladı. Bu anlayışla Lüleburgaz’da bir bölge tiyatrosu kurulmasına karar verildi. Türk Sineması’nın önemli sanatçılarından Cahide Sonku ile Cahit Irgat, Cahitler Tiyatro’sunu Şehrimizde kurdular. Ancak daha sonra Trakya Tiyatrosu olarak afişe edilen ve Lüleburgazlı tiyatro sanatçılarının da yer aldığı, Turgut Özakman’ın “Ocak” adlı oyununu sahneye koymuşlardır. Ancak bu güzel tiyatro beraberliği uzun sürmemiş, tekrar İstanbul’a geri dönmüşlerdir.

Çalışan, emek veren insanların hep yanında olmuş, onların uğradıkları haksızlıkları dizelerinde yansıtmıştır:
"Selam alın teriyle ekmek yiyen herkese
Selam bu günü hazırlayan ölüye
Selam saçlarından asılan
Tabanından çivilenen deriye.”

Yaşamın zorluklarıyla boğuşan insanları çok güzel tarif etmiştir:
“İnsanlar geçiyor sokaklardan
Kendi ölüleri omuzlarında
Bir hayat nefes nefese, orman orman
İnsanlar geçiyor sokaklardan
Sevgiler taşmış, merhametler taş
Buram buram tütüyoruz taştan topraktan.”

İnsan sevgisinin anlatımı da harikadır dizelerinde:

“Seven insan, sevdiği insanın ölümüne inanmaz ve aklı almaz. Kadın olsun, erkek olsun, çocuk olsun.
“Nasıl ölür?” der seven insan.
Sevmeyenler:
“Öldü işte!” derler.”

İnsan sevgisi ile dolu yüreğiyle bizlere yol gösteren sevgili hemşerimiz Cahit Irgat, sanatçıların ölümsüzlüğünü eserleriyle göstermiştir.

5 Haziran 1971 yılında kaybettiğimiz Cahit Irgat, Can Yücel deyimiyle “çoğalarak ölenlerdendi ” Şehrimizde Belediyemiz desteğiyle Genç Oyuncular tarafından yıllar önce yapılan, izlediğim çok güzel bir anma gösterisi olmuştu.

Böyle değerli sanatçılarımızı unutmamak görevimiz olmalıdır. Sanat yaşamın içinde serpilmiş gerçeklerdir, sanatçı onu oradan çıkarabilendir.